بر اساس مراحل تکامل شرکت ها در سطح جهانی می توان آن ها را به 5 گروه تقسیم کرد که در زیر به طور مختصر به معرفی آنها می پردازیم :
شرکت های محلی: شرکت هایی هستند که در سطح محلی فعالیت می کنند. آنها برنامه مشخصی برای صادرات ندارند و محصولات مازاد بر نیاز بازارهای محلی خود را به کشورهای خارجی صادر می کنند. ایراد اصلی این استراتژی احتمال ناسازگاری محصولات صادراتی با نیاز ها و خواسته های مصرف کنندگان بازارهای صادراتی است که می تواند باعث شکست آن ها در بازار شود.
شرکت های بین المللی: شرکت هایی هستند که دارای نمایندگی های فروش در کشورهای خارجی می باشند. شرکت ها در این مرحله نیز به تفاوت نیاز ها و خواسته های مصرف کنندگان در کشورهای مختلف توجهی ندارند و همان محصولات داخلی خود را به بازارهای صادراتی می فروشند.
شرکت های چند ملیتی: شرکت هایی هستند که به تفاوت نیاز ها و خواسته های مصرف کنندگان در کشورهای مختلف توجه دارند. آنها برای هریک از کشورها محصولات خاص آن کشور را تولید می کنند.
فعالیت‌های شاخص
- واردات و صادرات کالاها و ارائه خدمات
- سرمایه‌گذاری بزرگ در کشورهای خارجی
- خرید و فروش اسناد در بازارهای خارجی
- گشودن شرکت ساخت یا مونتاژ کالا در کشورهای خارجی
- به‌کارگیری شرکت‌های محلی در کشورهای خارجی برای فروش کالاها و ارائه خدمات
شرکت های جهانی: شرکت هایی هستند که به تفاوت نیازها و خواسته های مصرف کنندگان در کشور های مختلف توجه ندارند. آنها تلاش می کنند محصولات یکسانی را درکل دنیا به فروش برسانند. به بیان دیگر آنها از طریق نفوذ بر فرهنگ کشورهای مختلف ، سعی می کنند خواسته های مردم دنیارا به هم شبیه کنند تا بتوانند همان محصولات خود را به بازارهای جهانی بفروشند. آنها یا بازارها و یا منابع جهانی را هدف خود قرار می دهند. شرکت هایی که بازارهای جهانی را هدف قرار می دهند.تولیدات خود را در کشور مادر انجام می دهند.
برخی دیگر از شرکت های جهانی بازار های محلی را هدف خود قرار می دهند و تولیدات خود را در کشورهای مختلف دنیا انجام می دهند. شرکت های جهانی، همانند جوجه تیغی عمل می کنند. همانطور که جوجه تیغی عکس العمل های یکسانی نسبت به محرک های محیطی مختلف دارد، شرکت های جهانی نیز محصولات یکسانی را به همه ی کشورهای دنیا صادر می کنند.
شرکت هایی هستند که هم بازارها و هم منابع جهانی را مورد هدف قرار می دهند و در سطح بالاتری نسبت به شرکت های جهانی قرار دارند. آنها هم تولیدات خود را در کشورهای مختلف انجام می دهند و هم محصولات خود را به کل کشورهای دنیا می فروشند.
استاد دانشگاه پنسیلوانیا، هوارد پرلموتر
جهت گیری های مشخص مدیریت شرکت های بین المللی را مورد توجه قرار داده و چهار نوع گرایش یا جهت گیری را در ارتباط با تکامل عملیات شرکت های بین المللی شناسایی کرده است که عبارتنداز:
- گرایش تمرکز بر روی کشور مادر: در این گرایش،کشور مادر برتر است و شباهت ها بین کشورهای خارجی مورد توجه قرار می گیرد . شرکت، عملیات بین المللی را در درجه دوم اهمیت قرار می دهد و عمدتا از آن به عنوان وسیله ای برای عرضه محصولات مازاد داخلی استفاده می کند. برنامه های بازاریابی بین المللی در دفتر مرکزی طراحی می شود و روش ها و خط مشی های آن با کشور مادر یکسان است. هیچ گونه تحقیقات بازاریابی منظمی در سطح بین المللی انجام نمی شود، اصطلاحات عمده ای بر روی کالاها صورت نمی گیرد و به نیازهای مصرف کنندگان در بازارهای خارجی توجه دقیقی نمی شود.
- گرایش تمرکز بر روی چند کشور: واضح است که هر یک از کشورها دارای خصوصیات منحصر به فردی هستند. اختلافات بین کشور های خارجی مورد توجه قرار می گیرد شرکتی که بر روی چند کشور تمرکز دارد با تمرکز بر اختلافات بین کشورهای خارجی، شعباتی را در بازارهای بین المللی ایجاد میکند. هریک از شعب مستقل بوده و اهداف و برنامه بازاریابی مخصوص خود را ایجاد می کنند و استراتژی عمده این شرکت ها، استراتزی عدم تمرکز است.
- گرایش تمرکز بر روی یک یا چند منطقه از جهان: شرکت های دارای این دو گرایش، یک منطقه و یا کل جهان را به عنوان بازار هدف مورد توجه قرار می دهند . در این حالت اختلافات و شباهت ها را در کشور مادر و سایر کشورهای جهان بررسی کرده و سعی می کنند استراتژی های یکپارچه ای را برای بازارهای جهانی توسعه دهند.