مراحل صادرات کالا از ابتدا تا انتها بصورت گام به گام
صادرات کالا : نحوه و مراحل صدور کالا به خارج از کشور
صادرات کالا از ایران به خارج از کشور چقدر درآمد دارد؟ به این خبر که در سال 97 در رسانهها منتشر شد توجه کنید: «ماموران گمرک موفق شدند یک بار قاچاق صادراتی گوجهفرنگی را که در پوشش گل کلم در حال خروج از کشور بود، در گمرک خرمشهر کشف و ضبط کنند». با وجود نامعقول بودن ظاهری محتوای خبر، از جزئیات این اتفاق میتوان درسهای زیادی در مورد فرصتهای ممکن در صادرات کالا از ایران و یا قوانین گمرکی کشور گرفت.
سالهاست که همه میدانیم صادرات کالا از پرسودترین تجارتهایی است که هر ایرانی میتواند به کمک آن، درآمد بسیار خوبی کسب کند. بالا رفتن قیمت ارز در سالهای گذشته باعث شده است که این فرصت حتی ارزشمندتر شده و بسیاری از تجار ایرانی با استفاده از کاهش هزینه تمام شده دلاری محصولات خود، اقدام به صدور محصولات کشاورزی یا تولیدی خود کرده و سود بسیار خوبی را کسب کنند.
آیا شما هم تصمیم دارید از این فرصت طلایی استفاده کنید؟ شرکت های صادرات کالا میتوانند در تسهیل این روند به شما کمکهای شایانی ارائه کنند. ویرا مایان تجارت یک شرکت پیشرو در زمینه صادرات کالا و ترخیص کالاهای صادراتی از گمرک کشور بوده و میتواند در تمامی مراحل فروش، ارسال و دریافت درآمد ارزی شما از آن سوی مرزها در کنار شما باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر همین حالا وقت مشاوره رایگان را رزرو کنید!
درخواست مشاوره
مراحل صادرات کالا از ایران
معمولا مطالب مربوط به آموزش صادرات کالا برای افرادی مناسب است که تصمیم به فعالیت جدی در حوزه بازرگانی بینالملل را دارند. با این حال بد نیست تا به عنوان یک تاجر، با مراحل صادرات کالاها به خارج از کشور، قوانین و رویههای رایج آن آشنایی داشته باشید. به صورت کلی مراحل صادرات کالا از گمرک در ایران به ترتیب زیر است:- آماده سازی کالاهای فروخته شده به طرف خارجی در گمرک
- صدور فاکتور و پکینگ لیست و گواهی مبدا به همراه مجوزهای لازم از سوی دولت
- تنظیم اظهارنامه صادراتی و ضمیمه کردن مدارک
- ارزیابی مأموران گمرک و بررسی کالا بر اساس اسناد
- پرداخت هزینه های گمرکی مثل هزینههای باربری، هزینههای مبادی گمرکی، حقالزحمه حقالعملکار گمرک و غیره
- دریافت گواهی صدور ( بعد از ارسال کالا، اظهارنامه کالا مهر خروج گمرک میخورد که همان به عنوان گواهی صدور کالا شناخته میشود)
تعیین استراتژی و شناسایی نیاز بازار کشور هدف صادرات کالا
یکی از سوالاتی که از هر فعال بازرگانی بینالملل همیشه پرسیده میشود، اینست که صادرات کالا را از کجا شروع کنیم؟ پاسخ این سوال، شناخت عمیق از بازار و رفتار و سلیقه مصرف کننده در کشوری است که قصد دارید به آن کالا صادر کنید. همچنین باید با قوانین گمرکی کشور هدف آشنایی کافی داشته باشید.
تحلیل بازارهای صادراتی از مهمترین قدمهای هر بازرگان پیش از صادرات کالا است. این کار به وسیله یکی از تخصصهای مهم علم بازاریابی، یعنی تحقیقات بازار امکان پذیر است.
دلایل اهمیت تحقیقات بازار
تحقیقات بازار یا Market Research به زبان ساده یعنی جمعآوری هر گونه اطلاعاتی که میتواند به ما در درک نیازهای مشتریان و یا نحوه عملکرد بازار کمک کند. این اطلاعات میتواند موارد ی مثل حجم عرضه و تقاضا، کیفیت محصولات موجود در بازار و انتظارات مصرفکنندگان، نیازهای برآورده نشده و هر چیزی است که به ما در کسب سود بیشتر کمک کند.
این اطلاعات به تجار کمک میکنند تا بدون صرف هزینههای سنگین، پیش از انتخاب محصول رقابتی برای صادرات کالا بتوانند از فرصتها و تهدیدات بازارهای خارجی (مانند تفاوت ذائقه بازار، قوانین خاص دولتی و یا شرایط تجاری خاص، مانند دامپینگ بازار) اطلاع پیدا کنند.
دامپینگ چیست؟
دامپینگ یکی از روشهای بازاریابی تهاجمی است که چینیها استاد آن هستند. البته ممکن است کشورها داخل مرزهای خود قوانین گمرکی خاصی را اعمال کنند که شرایطی مشابه با دامپینگ را ایجاد کند. در دامپینگ بازار، یک شرکت با پایین آوردن قیمت محصول خود حتی به قیمت سودده نبودن، سعی در حذف رقبا از بازار کرده تا پس از کنار رفتن آنها، بازیگر بیرقیب میدان باشد.
استفاده از روش و ابزارهای بازاریابی در صادرات کالا
بازرگانان موفق برای اطمینان از موفقیت در بازارها از ابزارهای دیگر به جز مارکت ریسرچ هم استفاده میکنند. البته این موضوع کاملا بستگی به نوع کسب و کار شما دارد. کسب و کار شما b2b است یا b2c؟ آیا میخواهید محصولتان را خود بفروشید یا تنها قصد دارید آنها را به صورت عمده به طرف خارجی واگذار کنید؟ ماهیت کالای شما چیست؟
پاسخ به این سوالات همگی در تدوین استراتژی کلان مارکتینگ شما مهم بود و به مطلب جداگانهای نیاز دارند. نبایراین بیایید به جای این مطالب به یکی از سوالات رایج در مورد پیدا کردن مشتری برای صادرات کالا پاسخ دهیم: آنها را چطور پیدا کنیم؟
حضور در فضای دیجیتال برای بازاریابی
مسلما اولین پاسخ به این سوال، حضور در فضای مجازی و بازاریابی برای محصولات به صورت اینترنتی است. نیازی به اشاره نیست که در دنیای امروز، کمتر ابزاری به اندازه اینترنت میتوان شما را به مشتریان بالقوه در سراسر جهان متصل کند. به کمک بازاریابی اینترنتی، میتوانید محصولات و مزیتهای رقابتی خود را به خوبی به مشتریان ارائه کرده و به صورت پیوسته با آنها در تماس باشید.
توصیه ما اینست که برای این کار حتما در شبکههای اجتماعی مطرح، حساب کاربری تعریف کرده، و حتما در آنها فعال باشید. همچنین سایت شما و بازاریابی در موتورهای جستجو هم میتوانند قدرتمندترین ابزارهای بازاریابی اینترنتی شما لقب بگیرند. این موضوعات در حوزه تخصص ویرا تجارت مایان نیست، ولی میتوانید با یک تحقیق ساده دهها شرکت و متخصص فعال در این حوزهها را پیدا و حتی آنها را استخدام کنید.
البته راههای دیگری هم برای پیدا کردن شرکای خارجی وجود دارد. به عنوان مثال سایت آمازون یا سایتهای موسوم به یلوپیجها دو نمونه از فرصتهای بیشماری است که اینترنت برای بازاریابی در اختیار ما قرار میدهد.
شرکت در رویداد های تخصصی تجارت بین المللی
رویدادهای تخصص بینالمللی مانند نمایشگاههای تخصصی یکی از بهترین فرصتها برای ارتباط با حرفهایترین افراد فعال در هر حیطه شغلی و تجاری است. در صورتی که تصمیم به تجارت بینالمللی و صادرات کالا را دارید، بد نیست تا به صورت مستمر، چه به عنوان غرفهدار و چه به عنوان بازدیدکننده در این رویدادها در ایران و یا خارج از کشور حضور پیدا کنید.
اتاق بازرگانی مشترک ایران و کشور هدف
اتاقهای بازرگانی نهادهایی حرفهای در حوزه تجارت هر کشور هستند. بسیاری از شرکای تجاری بزرگ ایران، با کشور ما اتاقهای بازرگانی مشترکی دارند که علاوه بر برگزاری سمینارها، رویدادهای ویژه و جلسات، کار تسهیل صادرات کالای تجار ایرانی به خارج از کشور را نیز به عهده دارند.
دفاتر بازرگانی سازمان توسعه تجارت
سازمان توسعه تجارت ایران یک نهاد زیر نظر وزارت صمت است که با هدف تسهیل و تشویق فعالیتهای صادراتی بازرگانان ایرانی تأسیس شده است. در آدرس اینترنتی این سازمان tpo.ir میتوانید اطلاعات بیشتری در مورد خدمات سازمان توسعه تجارت از قبیل تشکیل هیاتهای تجاری، ارائه مشوقهای صادراتی، مشاوره تجاری، تعلیم تجار، آشنایی با مراکز تجاری خارج از کشور، تحقیقات بازار، سامانه شرکتهای مدیریت صادرات، فرمها و دستورالعملها و آمارهای تجاری پیدا کنید.
واسطه های بازاریابی بین المللی
واسطهها آشناترین راه ارتباط تجار ایرانی با بازارهای خارج از کشور هستند. بسیاری از این واسطهها، خود تجار باسابقهای بوده که سالها در زمینه صادرات یا واردات کالا مشغول بوده و حالا به عنوان واسطه میان طرفین خارجی و داخلی در یک حوزه خاص فعالیت میکنند.
آیا واسطهها مزیت خاصی در مقایسه با دیگر شکلهای بازاریابی خارجی دارند؟
به صورت خلاصه، نه. در واقع همکاری با واسطهها در تعریف بازاریابی، یک فعالیت مفید تلقی نمیشود. چرا که شما برای خلق ارزش برای برند خود باید بتوانید با مشتریان و بازیگران مهم زنجیره تأمین ارتباطات پایدار و مؤثری داشته باشید.
با این حال، ممکن است همکاری با یک واسطه خوب در زمان مناسب فرصتهایی را برای یک تاجر فراهم کند که به سادگی و همیشه قابل دسترسی نباشند. به همین دلیل توصیه ما در ویرا تجارت مایان استفاده همزمان از تمامی این ظرفیتهاست.
اخذ کارت بازرگانی و تأسیس شرکت
آیا مشتری خود را پیدا کردید؟ تبریک میگوییم! حالا نوبت به انجام مراحل قانونی صادرات کالا است. در صورتی که قصد دارید تا به صورت بینالمللی یک تجارت را اداره کنید، باید دارای یک هویت مالیاتی باشید. این کار با در اختیار داشتن یک کارت بازرگانی میسر است.
برای صادرات محصول، باید کارت بازرگانی به نام صادرکننده کالا باشد. کارتهای بازرگانی ممکن است دارای یک هویت حقیقی و یا حقوقی باشند. البته برای صادرات کالا، همیشه نیازی به کارت بازرگانی نیست؛ چرا که شرکتهای بازرگانی میتونند به وکالت از شما، مراحل پرداخت مالیات و اظهار صادرات به گمرک را انجام دهند.
برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
توافق با مشتری و صدور پیش فاکتور پروفرما
در بازرگانی بینالملل بسیاری از مذاکرات تجاری با طرف خارجی، با LOI انجام میشود. LOI اسنادی از توافقات بین طرفین است که جنبه حقوقی نداشته و طرفین میتوانند با اعمال تغییرات دلخواه در آن، در مورد جزئیات معامله خود مذاکره کنند. در صورت توافق در مورد مفاد، نوبت به صدور پیش فاکتور فروش مبدا میرسد که به آن پروفرما گفته میشود.
پروفرما تا چندی پیش فاقد فرمت خاصی بود. در حال حاضر پیش فاکتورها در فرمت خاصی تهیه میشوند. از این رو باید در صدور آن دقت کافی را داشته باشید. این فاکتور در آینده به شدت مورد نیاز خواهد بود.
آیا نیازی به ارسال بار نمونه و بسته بندی کالا هست؟
برخی اوقات مشتریان شما در خارج از کشور از مشا یک نمونه از کالا را درخواست میکنند. ارسال نمونه کالا به خارج از کشور دقیقا در حوزه فعالیت ویرا تجارت مایان نیست. با این حال شما میتوانید با استفاده از خدمات پست بینالملل و در صورت تمایل خودتان، نمونهای از کالای خود را به صورت نمونه برای خریدار ارسال کنید. این کالا به صورت خرده بار یا گروپاژ (حمل در کانتینر اشتراکی) به سوی مقصد حمل خواهد شد.
قرارداد صادراتی بین المللی معتبر
قراردادهای صادراتی از حساسترین موارد در تجارت بینالمللی هستند. در این قراردادها، جزئیات کالای فروخته شده، اینکوترمز مورد توافق، محل تحویل بار و بسیاری دیگر از تعهدات طرفین اشاره میشود. به دلیل نکات تخصصی بسیار گسترده در امر تنظیم قراردادهای صادراتی، توصیه میشود حتما با متخصصین حقوق تجارت بینالملل در این زمینه مشاوره داشته باشید.
معنی اینکوترمز چیست؟
اینکوترمز نام یک سری قوانین استاندارد، شامل تعهدات، تقسیم هزینهها و کلیات توافقات تجاری بین دو طرف یک قرارداد بینالمللی است که همه ساله به روز شده، و در آن اصطلاحاتی برای توصیف هر کدام از شرایط تعریف شده است. اینکوترمز مشخص میکند کالا باید در کجا و با چه کیفیتی به مشتری تحویل داده شده و و چگونه باید وجه آن پرداخت شود.
افتتاح حساب بانکی در خارج از کشور
این مرحله، بسته به سیاستهای مالی شما ممکن است لازم و یا غیرضروری باشد. در حال حاضر به دلیل تحریمها، انتقال پول از خارج از کشور به ایران کار چندان سادهای نیست. همچنین بنا به مفاد قرارداد، ممکن است شما بر اساس شیوههای مختلفی از پرداخت توافق کرده باشید. نقد کردن درآمد حاصل از صادرات کالا یکی از بغرنجترین مسائل در بازرگانی بینالملل بوده و به همین دلیل توصیه میشود آن را به متخصصی بازرگانی بینالملل ایرانی برونسپاری کرده و خود را درگیر آن نکنید.
تهیه مدارک و مجوزهای لازم برای صادرات کالا
همزمان با پیش بردن مراحل بالا، بهتر است به دنبال اخذ مجوز صادرات از گمرک ایران هم باشید. مجوزهای صادرات کالا بسته به هر محموله صادراتی میتوانند متفاوت باشند. تک تک این اسناد مورد نیاز برای صادرات مهم هستند و فقدان یکی از آنها میتواند برای شما در آینده مشکل ایجاد کند.
البته برخی از اسناد مورد نیاز برای صادرات نسبت به دیگر موارد از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد قوانین گمرکی صادرات به خارج از کشور میتونید به سامانه های تجاری صادرات کالای ایران مراجعه و قوانین روز را دانلود کنید.
- آدرس سیستم های یکپارچه گمرکات GOV.IR
- سامانه EPL یا پنجره واحد تجارت فرامرزی برای دور اظهاری صادرات و ترانزیت کالا
جالب است بدانید تمامی کشورها دارای چنین وب سایتهایی هستند. به عنوان مثال، امیرنشین دبی در کشور امارات هم چنین سامانههایی را در دسترس صادرکنندگان قرار داده است:
- وب سایت گمرک دبی GOV.AE
- سامانه گمرک دبی AE
مهمترین مدارک مورد نیاز برای صادرات و دریافت گواهی های صادرات کالا شامل این موارد هستند:
- فاکتور و پکینگ لیست
- کارت بازرگانی
- بارنامه
- گواهی مبدا
- اظهارنامه مالیاتی
- و سایر مجوزها (در صورت نیاز)
همان طور که مشاهده میکنید، این لیست در مقایسه با لیست مدارک و مجوزهای مورد نیاز برای واردات کالا کوتاهتر است. دلیل این امر وجود قوانین مشوق برای صادرات کالا است. چرا که تمام کشورها از خروج بار از مرزهای گمرکی حمایت کرده و سعی میکنند برای این کار در مسیر مشکل ایجاد نکنند. از این رو، انتخاب اینکوترمز مناسب در قراردادهای تجاری بینالمللی اهمیت دارد تا خود را درگیر مسائل واردات کالا به کشور مقصد نکرده و مسئولیتهای غیر ضروری را قبول نکنید.
اما این اسناد مورد نیاز برای صادرات کالا دقیقا چه هستند؟
سیاهه خرید (Invoice)
Invoice همان فاکتور اصلی فروش کالاست که در آن تمامی موارد مندرج در پروفرما درج و فروش کالا قطعی تلقی شده و مواردی مثل نوع قرارداد و تعرفه گمركی كالا هم ذکر شده است.
گواهی مبدا
صادر کنندگان باید فاکتور فروش خود را مطابق بر مفاد پروفرما، صادر کرده و آن را به تأیید اتاق بازرگانی برسانند.
پکینگ لیست ( صورت عدل بندی )
پکینگ لیست یک فهرست از محتویات بستههای درون بار، به تفکیک وزن خالص و ناخالص و مشخصات کالا است.
گواهی های صادرات سازمان استاندارد، وزارت بهداشت، سازمان انرژی اتمی و غیره
برخی از سازمانها و نهادهای کشور، متولیان نظارت و صدور مجوزهای صادرات و واردات برخی کالاهای خاص هستند. به عنوان مثال، کالاهای مرتبط با کودکان در حوزه اختیارات سازمان پرورش فکری کودکان و نوجوانان، کالاهای دارای هرگونه تشعشع در حیطه سازمان انرژی اتمی و کالاهای فرستند و گیرنده در حوزه اختیارات وزارت ارتباطات است.
تمامی کالاها نیاز به اخذ مجوز صادرات از سوی این نهادها ندارند. این موضوع بر اساس مشخصات هر محموله مشخص شده و باید توسط کارشناس مورد ارزیابی قرار گیرند.
بارنامه حمل کالا
بارنامه سند انتقال مالکیت کالا از فروشنده به خریدار است. این بارنامه بسته به نوع حمل کالا و کریر ممکن است حاوی اطلاعات مختلفی باشد.
گواهی بازرسی کالا
در تجارت بینالملل، خریداران کالا برای اطمینان از صحت کیفیت و دیگر مشخصات محصول خریداری شده، پیش از بارگیری در گمرک مبدا، آنها را بررسی میکنند. این کار به کمک یک شرکت واسط به نام شرکتهای بازرسی انجام میشود. این شرکتها، بنگاههایی بسیار معتبر هستند و با استناد به گواهی بازرسی صادر شده از سوی آنها، خریدار درخواست بارگیری را ارسال خواهد کرد.
آیا باید برای محموله صادراتی بیمه تهیه کنیم؟
بیمه کالاهای صادراتی، به خصوص کالاهایی که به وسیله شناورهای بزرگ دوبه و از راه دریا حمل میشوند، کار رایجی است. با این حال بیمه کردن محموله در صادرات کالا برای طرفهای ایرانی به دلیل تحریمها ممکن نیست. به همین دلیل یا باید از خدمات شرکتهای پروکسی استفاده کرد و یا شرایط اینکوترمز به نحوی برگزیده شود که تهیه بیمه نامه بر عهده طرف خارجی باشد.
در صورت اشتباه در این موارد و بیمه نشدن آن روی آب (یا هوا) و تعیین بندر مقصد به عنوان مکان تحویل، ممکن است به یکباره دارایی خود را در اثر سانحهای ساده و بدون هیچ پشتوانهای از دست بدهید.
صدور بارنامه ی حمل و پروانه ی گمرکی
اتاقهای بازرگانی پس از دریافت فاکتور فروش کالای صادراتی برای شما پروانه گمرکی صادر خواهد کرد. با در اختیار داشتن این پروانه میتوانید برای تکمیل و ارائه اظهارنامه گمرکی اقدام کنید.
اظهار کردن کالای صادراتی به گمرک و تعیین بهای گمرکی
آیا تمام مدارک مورد نیاز برای صادرات کالای خود را در اختیار دارید؟ حالا نوبت به حمل کالا به گمرکهای کشور و اظهار بار صادراتی به این نهاد میرسد. معمولا برای حمل این کالا از خدمات شرکتهای فورواردر و حمل و نقل بینالمللی استفاده میکنیم. در ادامه، بیشتر در مورد شرکتهای حمل و نقل صحبت خواهیم کرد.
تنظیم اظهارنامه کالای صادراتی
اظهارنامههای کالاهای صادراتی، فرمت مشخصی دارند و باید در آنها این اطلاعات درج شوند:
- مشخصات خریدار و کشور مقصد
- مشخصات صادرکننده کالا
- مشخصات اظهارکننده
- شرایط معامله طبق قرارداد
- مشخصات وسیله حمل در مبدا
- مشخصات محموله کالا به صورت کامل
- مشخصات گمرک محل تسليم اظهارنامه
- مشخصات و شماره ثبت اظهارنامه در دفتر گمرک
قرارداد با شرکت حمل و ترانزیت کالا
عقد قرارداد با شرکتهای حمل و ترانزیت کالا (کریرها و فورواردرها) یکی از مراحل مهم در واردات و صادرات کالا محسوب میشوند. با دریافت جواز خروج از گمرک، بار تحویل کریر شده و به سمت مقصد حمل میشود. رایجترین نوع حمل و نقل بارهای تجاری یا کارگو به وسیلهی شرکت های کشتیرانی و حمل دریایی بوده و در آنها برای جابجایی محموله، از حمل بار با کانتینر بهره برده میشود.
ترانزیت چیست؟
گاهی در مسیر ارسال یک کالا به مقصد، محموله باید در چند مقصد میانی توقف داشته و حتی تخلیه و مجدد بارگیری شود. همچنین ممکن است در میان دو پایانه گمرکی در یک کشور، نیاز به جابجایی بوده و به عنوان مثال، بارهای در چابهار ایران تخلیه، و به سمت پایانهی دیگری (مثلا بازرگان) حمل شوند. به این پروسه ترانزیت بار گفته میشود.
در صورت انتخاب اینکوترمز مناسب، معمولا صادر کننده کالا نیازی به نگرانی در مورد جزئیات حمل کالای صادر شده میان پایانههای مختلف گمرکی نخواهد داشت. چرا که کالاها از لحظه بارگیری کارگو، تحویل داده شده محسوب میشوند.
انبارداری و توزیع کالا در مقصد
البته ممکن است شما نوع خاصی از اینکوترمز را انتخاب کرده باشید که برایتان مسئولیتهای زیادی را ایجاد کرده باشد. در این صورت حتی ممکن است تحویل بار در کف انبار گمرک مقصد و یا حتی انبار خریدار باشد.
دسته بندی کالاهای صادراتی از نظر قوانین گمرکی
قوانین گمرکی از پیچیدهترین قوانین در تمام کشورهای جهان به شمار میروند و به همین دلیل گاهی اوقات گیجکننده میشوند. ممکن است با مطالعهی موارد بالا برخی از سوالات برایش ما مطرح شده باشد. مثلا این که برای چه کالاهایی نیاز به مجوز صادرات داریم و چرا برخی از کالاها به این مجوزها نیاز ندارند.
از نظر قوانین گمرکی، صادرات کالاها در سه دسته بخش بندی میشود: کالاهای مجاز، مشروط و ممنوع الصدور. این قوانین بسته به شرایط هر دوره زمانی متفاوت است و ممکن است برخی از کالاها از یک گروه به گروه دیگر منتقل شوند. همچنین این قوانین در تمامی کشورها وجود دارند و بسیاری از کشورها خارج شدن برخی محمولهها را از مرزهای گمرکی خود محدود کردهاند.
کالاهای مجاز
کالاهای مجاز کالاهایی هستند که تنها نیاز به انجام تشریفات گمرکی برای خروج دارند و نیاز به اخذ مجوز خاصی برای صادرات آنها نیست. معمولا کالاهای صنعتی جزو این دسته از کالاها قرار میگیرند.
کالاهای مشروط
کالاهای مشروط در صادرات کالاهایی هستند که صدور آنها که نیازمند اخذ مجوز از سازمان خاصی هستند. پیش از این اشاره شد که مجوز نهادهای مختلفی برای کالاهای گوناگون، ذینفوذ محسوب میشود.
کالاهای ممنوع الصدور
کالاهای ممنوع الصدور به سادگی کالاهایی هستند که صادرات آنها ممنوع بوده و جرم قاچاق محسوب میشود. این کالاها ممکن است به خودی خود محصول بد یا خطرناکی نباشند؛ بلکه کالاهایی هستند که به دلایلی مثل تنظیم بازار داخلی خروج آن ها منع شده است.
انواع روش های صادرات کالا
صدور کالا میتواند به روشهای مختلفی هم انجام شود. رایجترین انواع صادرات کالا شامل صادرات مستقیم و غیر مستقیم، و صادرات موقت و قطعی هستند.
صادرات قطعی
صادرات قطعی دقیقا همان مفهومی از صادرات کالا است که در ذهن شماست. در صادرات قطعی کالا، بار از کشور خارج شده تا به دست یک مصرفکننده یا مشتری برسد و دیگر به کشور بازگردانده نخواهد شد.
صادرات موقت
صادرات موقت یا export for Re-Import حالتی از صادرات است که در آن، کالای صادر شده قرار است پس از مدتی مجددا به کشور بازگردانده شود. مثلا کالاهایی که برای نمایش در یک نمایشگاه بینالمللی (مثل اکسپو دبی) به خارج از کشور فرستاده میشوند، نمونهای از صادرات موقت محسوب میشوند.
صادرات مستقیم
صادرات مستقیم شیوهای از صادرات کالاست که در آن، مالک کالا خود به تنهایی تمامی مراحل صادرات کالا را به پیش میبرد. در این حالت، شما تمامی مراحل بالا را به تنهایی طی کرده و از خدمات شرکتهای بازرگانی صادرات کالا کمکی نمیگیرید.
شاید فکر کنید که احتمالا این راه، به صرفه ترین و اقتصادی ترین راه صادرات کالا باشد، اما در واقع این طور نیست.
مزایا و معایب صادرات مستقیم کالا
صادرات کالای مستقیم، بیشتر از سود، برای صادرکنندگان دردسر دارد. چرا که علاوه بر فعالیتهای رایج بازاریابی، باید تمامی موارد مربوط به لجستیک و حمل و نقل، ترخیص کالا از گمرک و عقد قراردادهای بینالمللی با رعایت تمام نکات را خود در سازمان شرکت انجام دهند. همچنین اخذ مجوزهای لازم از سازمانهای دولتی برای صادرات کالا خود چالش بزرگی محسوب میشود.
البته صادرات مستقیم مزایای خود را نیز دارد. معمولا شرکتهای بزرگ ترجیح میدهند تا هزینههای بالا را پرداخت کرده تا بتوانند این مزایا را به دست بیاورند. مزایایی از قبیل:
- حاشیه سود بیشتر
- ایجاد ارتباطات تجاری گسترده
- کنترل بیشتر بر زنجیره تأمین
- و غیره
صادرات غیرمستقیم یا واسطه ای
به دلیل مسائلی که صادرات مستقیم برای برخی از بنگاههای تجاری و بازرگانان به همراه دارد، بسیاری از متخصصان توصیه میکنند تا از صادرات غیرمستقیم برای صدور کالا استفاده شود. در این روش، اغلب مراحل صادرات کالا به شرکتهای تخصصی بازرگانی برونسپاری شده و صادرکننده، میتوان فرصت کافی برای تمرکز بر حوزه کاری تخصصی خود را کسب کند.
مزایای صادرات بی واسطه کالا
تمرکز بر حوزه کاری شرکتها در صادرات غیر مستقیم تنها مزیت این روش نیست. به حجز صرفهجویی در هزینهها، با صادرات غیرمستقیم میتوان از اشتباهات دردسرساز در تجارت بینالملل اجتناب کرد،و با بهرهگیری از تجربیات افراد کارکشته به سادگی و بدون زحمت، کالای خود را به دست مشتریان خارجی رساند.
صادرات به روش غیرمستقیم را میتوان با کمک یک کارگزار یا شرکتهای بازرگانی (اعم از شرکتهای بازرگانی عمومی ETC یا شرکتهای مدیریت صادرات EMC) انجام داد.
بهترین کالا برای صادرات
حتما شما هم داستان مرد بازرگان اهل کیش در گلستان سعدی را خواندهاید. این تاجر، یک نمونه از بازرگانان باهوش بود که میدانست پرسودترین کالا برای صادرات در هر کشور کدام است. بسیاری از ایرانیان این هوش تجاری را به ارث بردهاند و میدانند که اختلاف قیمت میوه در دبی و بندرعباس یک فرصت تجاری عالی برای صادرات میوه و خشکبار را فراهم کرده است. همچنین کشوری مانند هند، به شدت خواهان زعفران ایران است و صادرات زعفران به هند نیز میتوان سود خوبی داشته باشد.
صرف نظر از صادرات نفت ایران که در انحصار دولت است، صادرات کالاهای ایرانی غیر نفتی میتوانند سودهای خوبی داشته باشند. بسیاری از این کالاها مثل کالاهای ایرانی پرطرفدار در عراق شاید چیزهایی باشند که بدون تحقیقات بازاریابی نتوانید متوجه آن شوید. مثلا شاید تعجب کنید که در کنار صادرات کشمش به عراق، صادرات ضایعات فلزی مس و آلومینیوم به این کشور یکی از رایجترین تجارتها میان دو کشور است.
بنابراین همان طور که مشخص است، به راحتی نمیتوان درباره پرسودترین کالا برای صادرات به خارج از کشور نظری قطعی داد. مسلما محبوبترین کالاهای ایرانی در خارج، محصولات کشاورزی و صنایع دستی ایرانی هستند. هرچند که محصولات شیمیایی و مواد خام صنعتی هم همواره بازارهای خاص خود را دارند. در کنار این موضوع، محصولات صنعتی ایرانی هم میتوانند فرصت خوبی برای صادرات باشند؛ به شرط این که شما خود تولید کننده آن باشید.
در حال حاضر، بیشترین حجم از صادرات کالا ایران را این محصولات تشکیل میدهند:
- صادرات فرش
- صادرات پسته
- صادرات زعفران
- صادرات خاویار
بهترین کشورها برای صادرات
کدام کشورها برای صادرات کالا مناسبترند؟ ایران با داشتن ۱۵ همسایه ریز و درشت، از نظر تعداد کشورهای همسایه یکی از کم نظیرترین نمونهها در جهان محسوب میشود. همچنین بسیاری از این کشورها ز کشورهای در حال توسعه بوده و از این نظر میتوانند بازار خوبی برای محصولات صنعتی ایران باشند.
در حال حاضر، محبوبترین مقاصد کالاهای صادراتی ایران کشورهای زیر هستند:
صادرات کالا به عراق
عراق در حال حاضر برای ایران یک اقیانوس آبی تجاری محسوب میشود. کشوری که علیرغم جنگ تحمیلی پیوندهای عمیقی با ایران دارد و بسیاری از ایرانیان عرب و عراقیان ایرانیتبار همواره در حال رفت و آمد میان دو کشور هستند.
صادرات کالا ایران به عراق را باید یکی از بزرگترین و متنوعترین سبدهای کالایی ممکن برشمرد. میوه، محصولات و ضایعات صنعتی، صنایع دستی و حتی موارد اولیه معدنی و شیمیایی در زمره کالاهایی هستند که هم اکنون در صدر کالاهای صادراتی به عراق قرار دارند. این کشور به دلایلی از جمله سرانه پایین درآمدی و قیمت مناسب کالاهای ایرانی، پذیرای بسیاری از محصولات صادراتی دیگر نیز هست. همچنین عراق از نظر محصولات کشاورزی و مواد غذایی در حال حاضر کاملا وابسته به ایران است.
بزرگترین تهدید برای صادرات کالا ایران به عراق، حضور ترکیه به عنوان رقیبی جاهطلب و قدرتمند، و سپس ناارامیهای سیاسی و امنیتی است.
صادرات کالا به عمان
عمان یکی از کشورهای کم حاشیه خلیج فارس که از گذشته روابط خوبی را با ایران داشته است. عمان یک شریک تجاری مهم برای ایران، خصوصا در صادرات کالا محسوب شده و علاوه بر محصولات کشاورزی و مواد غذایی، بسیاری از محصولات صنعتی ایران به این کشور صادر میشوند.
بزرگترین تهدید برای صادرات کالا به عمان، سخت گیری گمرک این کشور در ترخیص کالا است. در صورتی که گمرک عمان محمولهای را ترخیص نکند، این محموله مجددا به ایران برگشت خواهد خورد که ضرر مالی زیادی را به صادرکننده تحمیل میکند.
صادرات کالا به کویت
کویت کشوری کوچک و ثروتمند میان سه کشور ایران، عراق و عربستان است که دارای یکی از باارزشترین واحدهای پولی در جهان میباشد. بیشترین حجم از صادرات ایران به کویت مربوط به محصولات صنعتی، سنگهای ساختمانی لوکس و زعفران است.
صادرات به ترکیه
همان طور که حتما میدانید، ترکیه خود یکی از کشورهای صادر کننده انواع محصولات کشاورزی، صنعتی، و کانی به سراسر جهان است. با این حال همچنان محصولاتی هستند که میتوان روی صادرات آنها به ترکیه حساب باز کرد. مهمترین کالاهایی که ترکیه از ایران وارد میکند، مواد اولیه صنعتی و کانیها هستند. هرچند برخی محصولات کشاورزی که در ترکیه کشت نمیشوند (مانند کیوی یا خرما) هم در سبد صادرات کالا ایران به ترکیه حضور دارند.
صادرات به ترکیه معمولا با سختگیری خاصی از سوی گمرک این کشور رو به رو نیست. کافیست تا مجوز واردات به ترکیه را از نهاد صادر کننده این مجوز کسب و در صورت قرار گرفتن کالا در دسته محصولات خوراکی میبایست گواهی کنترل را نیز تهیه کنید. علاوه بر این اخذ شماره مالیاتی برای ورود کالا به خاک این کشور ضروری است.
صادرات کالا به روسیه
روسیه و حوزه CIS از جذابترین اهداف صادرات ایران به شمار میایند. این کشور که به واسطه دریای خزر به میتواند به نوعی همسایه ایران لقب بگیرد، از مشتریان پروپاقرص محصولات کشاورزی باکیفیت ایران و ترکیه است. با این حال بزرگترین مشکل صادرکنندگان ایرانی برای صادرات کالا به روسیه، دشواری ارسال کالاها به این منطقه است. چرا که دریای خزر در نزدیکی مرزهای این کشور قابل کشتیرانی نیست، و منطقه قفقاز که حائل میان دو کشور است مانعی برای توسعه حمل و نقل ریلی تلقی میشود.
عوامل موفقیت صادرات کالا
همه چیز به نظر خوب میرسد؟ تا اینجا با پیچیدگیهای گمرکی صادرات کالا آشنا شدهاید، و احتمالا محصول صادراتی و کشور مد نظر خود را هم انتخاب کردهاید (امیدوارم این کار را با استفاده از تحقیقات بازاریابی مناسبی انجام داده باشید).
شرکتهای بازرگانی و صادرات کالا (مثل ویرا تجارت مایان) میتوانند در این راه کمک زیادی به شما بکنند؛ ولی مسائلی هم وجود دارند که شما خود باید مراقب آنها باشید. مهمترین این موارد، ریسکهای صادرات کالا در بازارهای مختلف است.
مهمترین ریسکهای صادرات کالا شامل:
- ریسک های قانونی صادرات کالا شامل مواردی مانند تغییر قوانین گمرک کشورهای مقصد و یا قرار گرفتن در لیست تحریمها است. همچنین در بسیاری موارد به دلیل پیچیدگی دادگاههای تجاری بینالمللی و عدم توان پرداخت هزینههای آن، ناچار به مصالحه به طرف مورد اختلاف یا رضایت به داوری میشویم.
- ریسکهای مالی با وجود تمهیدات مختلف در بحث پرداخت دیون مالی ناشی از معامله گاهی ممکن است نتوانید وجوه خود را از خریدار دریافت و ناچار به پیدا کردن خریداری دیگر در مقصد با قیمتی پایینتر، شوید. برای کاهش این ریسکها، بهتر است شیوه پرداخت را به شکل LC یا ضمانت نامه بانکی ترتیب دهید.
- ریسکهای لجستیکی منظور از ریسکهای لجستیکی، اتفاقاتی است که در طول مسیر حمل و نقل برای کالاهای صادراتی روی میدهد. خرابی کالا، اسیب به محموله و یا سرقت و مفقودی آن همگی از جمله این ریسکها محسوب میشوند. به همین دلیل بهتر است در تمامی این مراحل با یک کارگزار و متخصص در امور صادرات کالا رایزنی کنید.
هزینه های صادرات کالا
در انتها بد نیست تا به یکی دیگر از سوالات پیچیده و رایج در مورد صادرات کالا، یعنی هزینههای صادرات کالا برای صادرکننده اشاره کنیم. پاسخ به این سوال از آن رو دشوار است که هزینه صادرات کالا کاملا بستگی به نوع کالای فروخته شده، تعرفههای گمرکی صادرات کالا، حجم کالا و مهمتر از همه، توافقات اینکوترمز در قرارداد میان خریدار و فروشنده بستگی دارد.
همان طور که میدانید، بر اساس بندهای اینکوترمز ممکن است برخی از هزینههای حمل و نقل برعهده خریدار یا فروشنده باشد. معمولا برای صادرات کالا توصیه میکنیم به مفادی از اینکوترمز استناد کنید که مسئولیتهای هزینه صادرات کالا را حداکثر تا بندر بر عهده شما قرار دهد. این موضوع دلایل زیادی اعم از تحریمها و غیره دارد که در همین مقاله بارها به آنها اشاره شد.
دیگر موضوع مؤثر در هزینههای صادرات کالا، موضوع هزینه بسته بندی محموله است. این هزینه ممکن است در مواردی که کالا نیاز به قرارگیری در بسته بندی خاصی را داشته باشد، بیشتر شود. این بستهبندیها ممکن است صرفا لوکس بوده و یا به دلیل محافظت از کالا در برابر آسیبهای محتمل در طول مسیر اجتنابناپذیر باشند.
در انتها باید به هزینههای تشریفات صادرات از گمرک هم اشارهای هرچند کوتاه کرد. علیرغم تسهیلات در نظر گرفته شده برای صادرات، برخی از کالاها مشمول عوارض گمرکی صادراتی بر اساس وزن یا اچ اس کد میشوند. بنابراین بهتر است برای پیشبینی هزینههای احتمالی صادرات کالا، با متخصصان بازرگانی بینالمللی مشاوره کنید.
جمع بندی
صادرات کالا مسلما یکی از جذابترین حوزههای تجارت بینالمللی است که میتواند برای تجار آوردههای مالی بسیاری به همراه داشته باشد. اما آیا با تمام قوانین و ریزهکاریهای آن آشنا هستید؟ در این مقاله به معرفی تمام مراحل صادرات کالا، از انتخاب محصول و کشور تا ترخیص نهایی از گمرک و بارگیری پرداختیم. در صورت وجود هر گونه ابهام در مورد مراحل و یا چالشهای صادرات کالا حتما با ما تماس بگیرید.
ویرا تجارت مایان آمادهی ارائهی هرگونه کمک به شما بازرگانان گرامی در مشاوره و همراهی در امر صادرات کالا است.
مقالات مرتبط
صادرات به ترکیه|مراحل+کالاها+آمار
صادرات ایران به ترکیه آلمان مهمترین شریک تجاری ترکیه در سالهای اخیر بوده است. آلمان از نظر واردات و صادرات رتبه اول را در تجارت
بازاریابی صادراتی اینترنتی چه اهمیتی دارد ؟
با پیشرفت تکنولوژی و اینترنت، بازاریابی صادرات آنلاین نقش پر رنگی در تجارت بین المللی ایفا کرده است. از آنجایی که افراد زیادی در شبکه
صادرات غیرنفتی چه اهمیتی در ایران دارد؟
از آنجایی که روند ارزی اقتصاد ایران بیشتر به نفت و فرآورده های نفتی وابسته است، تعیین قیمت آنها در بازارهای بین المللی که همواره
صادرات مستقیم و غیر مستقیم چیست و چه تفاوتی دارند؟
ساده ترین راه برای ورود به بازار خارجی صادرات است. از آنجایی که صادرات باعث افزایش تولید داخلی و سطح اشتغال می شود و به