در عرصه بازرگانی بین الملل،شرکت ها چه به عنوان صادر کننده و چه به عنوان وارد کننده،همیشه با ریسک هایی مواجه هستند.
ریسک ها را از نظر عوامل به وجود آورنده آن به ۲ دسته تقسیم می کنند.
- ریسک های دینامیتی
- ریسک های استاتیکی
ریسک های دینامیکی نتیجه تغییرات اقتصادی،اجتماعی،تکنولوژی و محیطی هستند و قابل پیش بینی نیستند. اما ریسک های استاتیکی به طور کامل مستقل از عوامل اقتصادی، اجتماعی،تکنولوژی و محیطی هستند و قابل پیش بینی هستند. مهم ترین ریسک ها در بازرگانی بین الملل عبارتند از:
ریسک کشوری که شامل ۴ نوع ریسک می باشد:
ریسک سیاسی/حکومتی: به این معناست که یکی از طرفین قرارداد تجاری به دلیل ساختار سیاسی در کشور خود، تهدیدات داخلی و خارجی و سایر موارد از انجام تعهدات خود منع شود. اهم این موضوعات عبارتنداز:
سیستم قضایی، جنگ، انقلاب،تحریم واردات،اعمال تعرفه های تجاری و …
ریسک مالی: شامل مواردی است که بر وضعیت اقتصادی یک کشور و عملکرد بازرگانی خارجی آن تاثیرگذار است مانند: تورم، نرخ بهره و . . .
ریسک طبیعی: شامل خطراتی است که به دلیل وضعیت جغرافیایی یک کشور ممکن است به وجود آید.مانند سیل و زلزله.
ریسک انتقال ارز: در برخی موارد به دلایلی نظیر کمبود ارز یا ممنوعیت انتقال ارز، خریدار قادر به انتقال ارز به خارج از کشور و پرداخت تعهدات خود نباشد.
ریسک حمل کالا: این ریسک به معنای احتمال آسیب دیدن کالا در زمان حمل از مبدا تا مقصد است.
ریسک اجرای قرارداد: فروشنده موظف است کالا یا خدمت را آن گونه که در قرارداد فروش یا پروفرما(پیش فاکتور) ذکر شده است تولید و ارائه کند. ریسک اجرای قرارداد به مفهوم عدم عمل به تعهدات بابت تولید کالا یا ارائه خدمت توسط فروشنده مطابق با قرارداد فروش است.
ریسک اعتباری: که از دو منظر وارد کننده و صادر کننده قابل بررسی است:
ریسک اعتباری وارد کننده: یکی از وظایف اصلی وارد کننده(خریدار) پرداخت وجه کالا یا خدمات دریافتی است. ریسک اعتباری وارد کننده وضعیتی است که وی تمایل یا توانایی پرداخت وجه را نداشته باشد.
ریسک اعتباری صادر کننده: در برخی موارد ممکن است صادر کننده(فروشنده) در خواست بخشی از مبلغ کالا یا خدمات را به عنوان پیش دریافت قبل از تحویل کالا/خدمات داشته باشد. ریسک اعتباری فروشنده به این معناست که وی پس از دریافت مبلغ پیش دریافت، به تعهدات خود مبتنی بر ارائه کالا/خدمات عمل نکرده و نسبت به استرداد وجه دریافت شده اقدام نکند.
ریسک عدم پذیرش: ریسک تولید نیز نامیده می شود. فروشنده پس از انعقاد قرارداد فروش،نسبت به تهیه کالای سفارش داده شده اقدام خواهد کرد. ممکن است خریدار به طور ناگهانی نسبت به ابطال قرارداد یا اصلاح و ایجاد تغییراتی در آن اقدام کند. در چنین شرایطی فروشنده با ریسک تولید یا عدم پذیرش مواجه است.
ریسک کالا: این ریسک به سه دسته اصلی تقسیم می شود که به شرح زیر است:
ریسک عدم تحویل کالا: ممکن است فروشنده نسبت به ارائه کالا یا خدمت به خریدار اقدام نکند که این موضوع صدمات زیادی را برای خریدار به همراه خواهد داشت.
ریسک کسری کالا و تحویل کالای بی کیفیت: کالای ارسال شده توسط فروشنده ممکن است کسری داشته باشد یا کیفیت آن پایین باشد.
ریسک ارائه با تاخیر کالا یا خدمت: ممکن است فروشنده نسبت به ارائه کالا یا خدمت با تاخیر اقدام کرده و این موضوع نیز منجر به بروز مشکلاتی از جمله عدم امکان فروش کالا یا خدمات با قیمت مورد انتظار برای خریدار شود.